دفتر بودجه وزارت آموزش و پرورش

وبلاگ غیر رسمی دفتر بودجه و گروههای بودجه استانها

دفتر بودجه وزارت آموزش و پرورش

وبلاگ غیر رسمی دفتر بودجه و گروههای بودجه استانها

ادامه مبحث بودجه وبودجه ریزی

 همکاران محترم بودجه ، سلام علیکم

همانطور که قبلا" اعلام شد قسمت دوم یعنی پایانی مبحث بودجه وبودجه ریزی را تقدیم مینمائیم.

انواع روشهای بودجه بندی:

 

دراصطلاح علمی بودجه ممکن است به شیوه های گوناگون به وسیله نوع وروشهای آماده سازی شرح داده شود.

1-بودجه بندی براساس نوع هزینه یامصرف:

 هزینه های جاری که بیانگر بودجه روزمره می باشد که برای هزینه های عمومی استفاده می شود. هزینه های جاری دارای جنبه جاری ، عادی وتکراری می باشند ودرمقابل دریافت کالا وخدماتی انجام می شوند که برای اجرای عملیات و وظایف جاری آموزش های تخصصی ضروری هستند.که این هزینه ها شامل الف :هزینه های پرسنلی ب:هزینه های اداری می باشد.

الف-هزینه های پرسنلی

هزینه هایی هستندکه درانجام خدمت ویابه واسطه آن ،بطورمستقیم یاغیمستقیم تحت عناوین مختلف حقوق،دستمزد مزایا، پاداش ،اضافه کاروامثال آنها به پرسنل پرداخت میشوند.    

ب-هزینه های اداری:

هزینه های اداری عمدتا "در مقابل دریافت خدمات وکالای مصرف شدنی ازاشخاص خارج ازسازمان پرداخت میشود.
نوع دوم هزینه ها هزینه های سرمایه ای می باشد. که بیانگراعتباربرای موارد اصلی است ومخارجی هستندکه موجب ایجاد یا افزایش اموال و داراییهای ثابت می شود (مانند خرید یا احداث ساختمان، خریدزمین، خریدکالای مصرف نشدنی و...)

2-بودجه بندی براساس داده های مدیریتی:

این نوع تقسیم بندی ،این گونه است که ممکن است مستقیم یا با نظارت اعمال شوند. بودجه مستقیم توسط مدیراطلاع  رسانی تیم مدیریت اعمال خواهد شد.

بودجه مشارکتی نیازمند این مسئله است که واحدهای اطلاع رسانی برای تنظیم آن مشارکت می کنند.
 3-بودجه بندی براساس روش آماده سازی:

در درجه بندی این روشها از روش خطی به بودجه بندی بر مبنای صفر روشهای متنوعی هست که در آن بودجه می تواند تهیه و نمایش داده شود.  

   انواع روشهای آماده سازی بودجه:

 اگر چه انواع زیادی ازبودجه وجود دارد ولی بیشترآموزش های تخصصی یک نوع ازانواع بودجه رابه کار میبرند. این انواع عبارتند از :

الف- بودجه بندی متمرکز ب- بودجه بندی خطی ج- بودجه بندی فرمولی د- بودجه بندی برنامه ای ز- بودجه بندی عملیاتی س- نظام طرح ریزی،برنامه ریزی،بودجه بندی ع- بودجه بندی برمبنای صفر .

الف-بودجه بندی متمرکز

 در این نوع بودجه بندی ، بودجه به وسیله سطوح بالای مدیریت به صورت یکجا برای منابع آموزش در نظر گرفته می شود . از زمانی که این بودجه نتوانست اهداف سازمان را برآورده کندمدیران آموزش بیشتر از نوع دیگر بودجه استفاده می کنند. اگر چه بودجه بندی متمرکز می تواند دارای انعطاف پذیری سطح بالا و کنترل برروی آموزش باشد ولی مدیران آموزش کمتر ازآن استفاده می کنند. بودجه بندی متمرکز به این منوال می باشد که به طور یکجابرای آموزش تخصیص داده میشودومدیرآموزش آنرابه سطوح پایینتربین برنامه هاوخدمات تخصیص میدهد.

ب-بودجه بندی خطی:

 معمولی ترین بودجه ای که درآموزشهااستفاده میشود بودجه خطی می باشدوبه خاطرآسان بودن این نوع بودجه،دپارتمان آن رابه عنوان بخشی ازکار، آن راتعریف کرده وبه گروه اجرایی می سپاردلذابودجه به ساده ترین نحو برای مبالغ خاص تهیه شده وبه خریدهای عمومی می رسد. بودجه خطی باید حاوی مطالب و دستورالعملهایی برای همه جنبه های مصرف مستقیم با یکدیگروتامین سایرفاکتورهاباشد.بودجه بندی خطی ساده ترین روش برای جمع آوری داده ها است که بطورکامل برمبنای مصارف سالهای قبل می باشد.

ج-بودجه بندی فرمولی

بودجه بندی فرمولی نوعی سیستم بودجه ای است که دراوایل سال1990به بوجودآمدوبیشتردرکشورآمریکارایج است.
تخصیص بودجه دراینجا براساس فرمول محاسبه می گرددوبرای تعیین نمودن اینکه آیاتمامی اعتبارتخصیص یافته یادرصدی ازآن برای واحدهای موردنظرجذب شده است یانه که فرمول مورداستفاده قرار می گیرد،ولی ایرادی که به این بودجه بندی واردمی دانندفقدان شناسایی اهداف سازمان مادر می باشد.

د-بودجه بندی برنامه ای:

 بودجه بندی برنامه ای مرحله بالاترازروش ساده بودجه بندی خطی است . در این نوع از بودجه بندی ، بیشتر روی خدمات آموزش که برای ارباب رجوع تهیه می شودتمرکز می کند،به عنوان مثال خدمات مرجع یاخدمات امانت این نوع بودجه بندی راجایگزین بودجه بندی خطی بحساب نمی آورند بلکه آنرامکملی برای بودجه بندی خطی می دانند.

بودجه بندی برنامه ای بیشتر با اهداف سازمان مرتبط است .دربودجه بندی برنامه ای نیز مانندبودجه بندی خطی ازطبقه بندی اعتبارات برحسب فصول ومواردهزینه استفاده می شود با این تفاوت که دربودجه خطی کل اعتبارات درموارداین فصول ومواد هزینه پیش بینی می شوددرصورتی که دربودجه برنامه ای اعتبارات هریک ازبرنامه ها وفعالیتهاوخدمات آموزش تخصصی درقالب فصول ومواردهزینه پیش بینی می گردد(به عنوان مثال خدمات مرجع امانت آموزشی ،فضای عمومی،اداره آموزش وبرنامه ریزی رفاهی)

 ه-بودجه عملیاتی

بودجه عملیاتی دربعضی ازکاراکترها با بودجه بندی برنامه ای اشتراک دارد اما بودجه عملیاتی از ابتدا برروی آنچه که پرسنل انجام می دهند و یا آنچه که آنها برای کامل کردن خدمات آموزش انجام می دهندمتمرکز می شود،دراین نوع بودجه بندی وظایف نسبت به برنامه ها پررنگ تر می باشد. بودجه بندی عملیاتی به جای توجه به کالاها و خدماتی که خریداری می شود و یابه عبارتی به جای توجه به وسایل اجرای فعالیتها خودفعالیت و مخارج کارهایی که باید انجام شود را مورد توجه قرار می دهد.  بودجه عملیاتی حدود فعالیت و عملیات طبقات پایین سلسله مراتب را بررسی می کند درحالی که بودجه برنامه ای بیشتربه طبقات بالا می پردازد. بودجه عملیاتی در آموزش های تخصصی بیشتر در بخش فنی مانند(فهرست نویسی و فرآیند مواد) در بخش برنامه ریزی(انتخاب کارمند، مصاحبه، اتوماتیک کردن آموزش)و در بخش ارباب رجوع (مانندمیزامانت، ارتباطات تلفن)کارکرد دارد. بطورکلی بودجه عملیاتی بیشتربر روی کمیت تکیه می کند تا کیفیت فعالیتهای انجام شده.  

و-نظام برنامه ریزی ،برنامه نویسی و بودجه

روش "پی.پی.بی.اس" یکی از گسترده ترین روشهای اجرایی بودجه بندی برنامه ای به شمار می آید ویک کارکرد بسیار باارزش دارد."پی. پی. بی .اس" یکی از کاملترین روشهای بودجه بندی است و وقتی این سیستم به طور کامل اجرا شود به مدیران اطلاعاتی امکان می دهد تا بهترین اقدام در تخصیص منابع برای گسترش در سطح سازمانها به نسبت واحدهای اطلاع رسانی صورت گیرد.

 ز-بودجه بندی برمبنای صفر:

 بودجه بندی بر مبنای صفرنوع پیشرفته سیستم "پی.پی.بی.اس"است که تمام عوامل اجرایی(برنامه ها،فعالیتها)و درحین عملکرداطلاع رسانی برای بودجه یکسال برمبنای صفردوباره بازنویسی می شوندوبرطبق این سیستم بودجه به سادگی برمبنای رضایت بودجه های سال قبل پایه ریزی می شود . در این سیستم تمام قیمتهای یک سازمان با بودجه صفر شروع به کار می کنند و بایست نسبت به آن اصل کسب رضایت کنند.

 نارسایی های بودجه بندی :

1-بودجه ،بیانگرراهبردهای سازمان نیست وعموما"به ارقام مالی برای یک دوره 12ماهه متکی است.
2-عوامل اساسی ارزش زایی سازمان ، مانندسرمایه های فکری ونیروهای کارآمد سازمان ، فرآیندهای سازمانی وعملیاتی وبه طور کلی دارایی های نامشهود ونقش آنها دردرآمدزایی شرکت مورد توجه قرارنمی گیرد .گفتنی
است این گونه عوامل امروزه دربسیاری ازشرکت ها50تا90درصدارزش بازار شرکت ها راتشکیل می دهند.
3-وظیفه ی عمده ی بودجه بندی متنی عبارت است ازتعیین سقف وحدمعینی برای رشدوکیفیت وحداقلی برای هزینه ها،به عبارت دیگر بودجه ابزارکنترل اهداف وبرنامه های عملیاتی ومالی ازپیش تعیین شده است وبه لحاظ
مغایر با شرایط متحول وپررقابت کنونی است.

4- درشرایط وکشورهایی که نرخ تورم بالا است ،ارقام بودجه به سرعت معنا واعتبار خودرا به عنوان ابزار سنجشازدست می دهد.تغییرات سریع دربرنامه ها وفعالیت ها نیز تاثیرمشابهی برکارآمدی بودجه می گذارد.
5-بودجه های عملیاتی عمدتا"برپایه ی ارقام دوره ای گذشته وبا افزودن درصدی برای دوره ی آتی تهیه می شود. ارزیابی و کنترل نیز عملا"براساس ارقام ازپیش تعیین شده ( بدون توجه به امکانات خلاقیت و پویایی وپتانسیل
کارهای قابل انجام )صورت می پذیرد.

6-درتهیه بودجه عموما"گرایش به بازی باارقام وبودجه سازی است به ترتیبی که نتایج فعالیت ها وسطح عملکرد مورد انتظارپایین تر ازحد قابل دستیابی برآورد گردد ومنابع موردنیاز بیش از حد معقول برآوردشود،لذا دربسیاری مواردپاداشهای بی رویه براساس مقایسه نتایج واقعی وبودجه کاذب پرداخت می گردد.
مشکلات بودجه: مشکلات بودجه ازاواسط تااواخردهه 1990وقتی ازخریداری اطلاعات به سمت دسترسی اطلاعات حرکت کردیم ،پیچیده تر شد.

 نتیجه گیری :

 بودجه عبارتست از برنامه عملیات مالی دولت یا سازمان دولتی و و یا یک سازمان برای یک مدت معین و بودجه بندی عبارتست از مشخص کردن، تخصیص دادن، افزایش دادن و مدیریت صندوق مالی موسسات آموزشی. سه هدف عمده بودجه بندی در موسسات آموزشی تخصصی عبارتست از : برنامه ریزی، همکاری و مشارکت، نظارت و کنترل. همچنین فرایند بودجه شامل این مراحل است: ارائه، تصویب، اجرا و کنترل بودجه. برخی از نارساییهای بودجه بندی در موسسات آموزشی های تخصصی عبارتند از: بودجه بیانگر راهبردهای سازمان نیست و عموما به ارقام مالی برای یک دوره 12 ماهه متکی استف عوامل اساسی ارزش زایی سازمان مانند سرمایه های فکری و نیروهای کارآمد سازمان، فرآیندهای سازمانی و عملیاتی و به طور کلی داراییهای نامشهود و نقش آنها در درآمد زایی موسسات آموزشی تخصصی مورد توجه قرار نمی گیرد. و گفتنی است اینگونه عوامل امروزه در بسیاری از شرکتها ( موسسات آموزشی های تخصص) 50 تا90 درصد ارزش بازار شرکتها (اطلاعات) را تشکیل می دهند. همچنین در شرایط و کشورهایی که نرخ تورم بالاست ، ارقام بودجه به سرعت معنا و اعتبار خود را به عنوان ابزار سنجش از دست می دهند. مشکلات بودجه در موسسات آموزشی تخصصی ،اول: ایجاد تسهیلات و خدمات و نیز پاسخ به تقاضای مراجعه کنندگان است درحالیکه نباید از محدوده تثبیت شده بودجه فراتر برود. دوم: مجموعه ها و کارکنان که پیوسته رو به فزونی اند و چنین مجموعه های رو به رشدی به فضای بیشتر(= پول) ووقت بیشتری

برای کارمند(=پول)نیازدارند.

راهکارها و رهنمودهای کیفی و کمی

 اینکه موسسات آموزشی بایدازبودجه کافی ،مستقل با هدف و وظایف مدون ومصوب خود برخوردار باشد،تا بتواندنیازهای اطلاعاتی جامعه استفاده کننده رابراحتی برآورده سازد.

بودجه جاری موسسات آموزشی باید بخش مشخص و معینی از بودجه جاری سازمان مادر باشد و درآغاز سال مالی به رئیس موسسات آموزشی ابلاغ شود. لازم است برای هزینه های سرمایه ای موسسات آموزشی ( مانند تشکیل مجموعه پایه ، ساختمان جدید، نوسازی، یا نصب سیستم کامپیوتری و جز آن ) بودجه ای جدا از بودجه های سالانه پیش بینی و تصویب شود. وجود ارزیابی عملکرد، ساختار زیر بنایی کنترل موثر را تشکیل می دهد. مدیرانی که می دانند برای عملکرد باید جوابگو باشند، همواره مراقب اعمال و اقدامات خود خواهند بود.

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد